Prawo podaży i popytu jest podstawową zasadą, na której opiera się gospodarka rynkowa. Zasada ta odzwierciedla związek między popytem na produkt a ilością dostarczaną dla tego produktu, biorąc pod uwagę cenę, po jakiej produkt jest sprzedawany.
Tak więc, w zależności od ceny rynkowej towaru, oferenci (ci, którzy sprzedają) są skłonni wyprodukować określoną liczbę tego dobra. Podobnie jak powodowie (ci, którzy kupują) są skłonni kupić określoną ilość tego towaru, w zależności od ceny.
Punkt, w którym istnieje równowaga, ponieważ nabywcy są skłonni kupić te same jednostki, które dostawcy chcą wyprodukować, za tę samą cenę, nazywa się równowagą rynkową lub punktem równowagi.
Zgodnie z tą teorią, prawo popytu mówi, że utrzymując wszystko inne na stałym poziomie (ceteris paribus), ilość popytu na dobro maleje wraz ze wzrostem ceny tego dobra. Z drugiej strony prawo podaży wskazuje, że utrzymując wszystko inne na stałym poziomie (ceteris paribus), ilość podaży dobra wzrasta wraz ze wzrostem jego ceny.
Tak więc krzywa podaży i krzywa popytu pokazują, jak zmienia się ilość podaży lub popytu, odpowiednio, gdy zmienia się cena tego dobra.
Jak wychodzisz na zero?
Aby zrozumieć, jak osiągnąć punkt równowagi, musimy omówić dwie sytuacje nadmiaru:
- Nadwyżka podaży: gdy występuje nadwyżka podaży, cena, po której oferowane są produkty, jest wyższa niż cena równowagi. Dlatego ilość podaży jest większa niż ilość popytu. W konsekwencji oferenci obniżą ceny, aby zwiększyć sprzedaż.
- Nadwyżka popytu: Z drugiej strony, gdy brakuje produktów, oznacza to, że cena oferowanego dobra jest niższa niż cena równowagi. Zapotrzebowana ilość jest większa niż ilość podana. W ten sposób dostawcy podniosą cenę, ponieważ jest wielu nabywców na kilka jednostek towaru, więc liczba odbiorców maleje i ustala się punkt równowagi.
Graficzna reprezentacja prawa podaży i popytu
Przekładając na wykres zachowania podaży i popytu, które właśnie wyjaśniliśmy, należy rozumieć, że krzywa podaży (O, niebieska linia) rośnie, a krzywa popytu (D, czerwona linia) maleje. Punkt, w którym się przecinają, nazywany jest równowagą rynkową.
Jeśli zaczniemy od punktu początkowego, w którym ilość Q1 dobra jest wymagana po cenie P1, i z powodu jakiejś przyczyny zewnętrznej następuje wzrost popytu aż do ilości Q2, cena dobra będzie rosła, aż osiągnie P2.
Jeśli wręcz przeciwnie, zdarzy się, że sprzedawcy z jakiegoś powodu zmniejszą produkcję (np. powodzie powodują zmniejszenie produkcji pszenicy), to na wykresie zaobserwujemy przesunięcie krzywej podaży (O) w lewo, a zatem podnosi cenę danego towaru, a wraz z nim zmniejsza się popyt.
Jak konkurencja wpływa na prawo podaży i popytu?
Jak widzieliśmy w powyższych przykładach, w zależności od ruchu podaży i popytu, na ceny mogą mieć wpływ. W niektórych przypadkach, jeśli podaż lub popyt na towar jest bardzo silny, może to wpłynąć na cenę tego dobra.
Rodzaje konkurencji
- Konkurencja doskonała: Sytuacja ekonomiczna jest niemal idealna i w rzeczywistości mało prawdopodobna. Jest to rynek, na którym cena rynkowa wynika z interakcji między firmami lub ludźmi, którzy żądają produktu, a innymi, którzy go produkują i oferują. Żaden z pośredników nie może wpływać na cenę towaru lub usługi, to znaczy jest cenobiorcą.
- Niedoskonała konkurencja : indywidualni sprzedawcy mają możliwość znaczącego wpływania na cenę rynkową swoich produktów lub usług. W zależności od stopnia niedoskonałej konkurencji możemy wyróżnić:
- Konkurencja monopolistyczna: Na rynku jest wielu sprzedawców, chociaż mają oni pewną siłę wpływania na cenę swojego produktu.
- Oligopol: Dany rynek jest kontrolowany przez niewielką grupę firm.
- Monopol: pojedyncza firma dominuje na całym rynku danego rodzaju produktu lub usługi, co zwykle przekłada się na wysokie ceny i niską jakość zmonopolizowanego produktu lub usługi.
- Oligopsony: Jest to rodzaj rynku, na którym jest niewielu chętnych, chociaż może być wielu dostawców. Dlatego kontrola i władza nad cenami i warunkami zakupów na rynku należy do wnioskodawców lub nabywców.
- Monopsony: Jest to struktura rynkowa, w której występuje jeden powód lub nabywca. Chociaż może być jeden lub więcej licytantów.
Zobaczmy graficznie, kiedy konkurencja nie jest idealna i sprzedawcy mogą wpływać na cenę towaru. Na przykład, jeśli podaż (O) na siłę zmniejszy swoją produkcję, spowoduje to wzrost ceny danego dobra, a popyt na to dobro zmniejszy się.
Zobacz prawo popytu i prawo podaży.
Nadwyżka producenta i nadwyżka konsumenta
Dzięki prawu podaży i popytu producenci i konsumenci mogą wiedzieć, za jaką cenę są skłonni kupić towar lub usługę. Różnica między ceną rynkową a tym, co są gotowi zapłacić lub pobrać, nazywana jest odpowiednio nadwyżką konsumenta i nadwyżką producenta.
Wykres nadwyżek wygląda następująco:
Przykład prawa podaży i popytu
Załóżmy, że jesteśmy właścicielem firmy produkującej krzesła drewniane. Zaczynamy od punktu równowagi rynkowej, o którym wspomnieliśmy powyżej. Tworzymy jedną sprawę dla podaży, a drugą dla popytu.
W przypadku dostaw wyobraź sobie, że podatek jest nakładany na producentów towarów z drewna. W ten sposób podaż przesunie się w lewo, modyfikując cenę i zmniejszając liczbę sprzedanych miejsc.
Po stronie popytu załóżmy, że klienci zmieniają swoje preferencje konsumpcyjne. Od tego momentu będą wolą kupować plastikowe krzesła ze względu na ich lekkość i niski koszt. W takim przypadku wymagana ilość zostanie zmniejszona, a cena spadnie.
