Προγραμματισμένη απαξίωση

Προγραμματισμένη απαξίωση είναι ο προγραμματισμός της ωφέλιμης ζωής ενός προϊόντος, έτσι ώστε το προϊόν να καταστεί άχρηστο σε μια προκαθορισμένη χρονική περίοδο. Μπορούν επίσης να περιοριστούν από τον αριθμό των χρήσεων, για παράδειγμα, ένας εκτυπωτής που μετά την εκτύπωση δέκα χιλιάδων αντιτύπων σταματά να λειτουργεί.

Ποιος είναι ο στόχος της προγραμματισμένης απαξίωσης;

Ο πρωταρχικός στόχος της προγραμματισμένης απαξίωσης είναι να διασφαλιστεί ότι οι καταναλωτές αγοράζουν προϊόντα πολλές φορές και όχι μόνο μία φορά. Αυτό φυσικά αυξάνει τη ζήτηση για προϊόντα, επειδή οι καταναλωτές πρέπει να επιστρέφουν ξανά και ξανά. Ένας χρήστης πρέπει να αγοράσει το ίδιο προϊόν περισσότερες φορές από ό,τι αν αυτό το προϊόν ήταν ανθεκτικό και θα διαρκούσε μια ζωή.

Φανταστείτε ότι δεν χρειάστηκε ποτέ να αγοράσετε λαμπτήρες, αφού ο παππούς σας τους έβαλε στο σπίτι συνεχίζουν να λάμπουν όπως την πρώτη μέρα. Φαίνεται απίθανο, αλλά δεν είναι, αυτός ο τύπος λαμπτήρων θα μπορούσε να κατασκευαστεί τέλεια. Ωστόσο, οι κατασκευαστές λαμπτήρων θα ξεμείνουν από αγοραστές θα έμεναν εκτός λειτουργίας. Γι’ αυτό κατασκευάζουν λαμπτήρες που έχουν προγραμματισμένη διάρκεια ζωής 2500 ωρών, ώστε να πρέπει να τους αγοράζετε ξανά και ξανά λαμπτήρες. Είναι απαραίτητη η προγραμματισμένη απαξίωση; Είναι δυνατόν να το τερματίσουμε και να φτιάξουμε αποτελεσματικά προϊόντα;

Ντοκιμαντέρ για την προγραμματισμένη απαξίωση

Το ντοκιμαντέρ με τίτλο «Αγόρασε, ρίξε, αγοράσε» που παράγεται από το RTVE μιλά για προγραμματισμένη απαξίωση, έναν όρο πολύ λίγο γνωστό στην κοινωνία, αλλά εξαιρετικά σημαντικό στην εποχή μας. Το ντοκιμαντέρ μας κάνει να αναρωτιόμαστε αν έχει νόημα ένα οικονομικό σύστημα που βασίζεται στον καταναλωτισμό.

Τον περασμένο αιώνα, οι εταιρείες ερεύνησαν πώς να σχεδιάζουν προϊόντα που διαρκούν λιγότερο, ώστε να μπορούμε να αγοράσουμε ξανά τα προϊόντα τους. Έχει νόημα να ξοδεύουμε χρήματα για να ερευνήσουμε πώς να φτιάξουμε λιγότερο ανθεκτικά προϊόντα; Με την πρώτη ματιά η απάντηση είναι ξεκάθαρη, αλλά αν οι λαμπτήρες δεν καίγονταν, οι εταιρείες που είναι αφιερωμένες στην κατασκευή τους θα χρεοκοπούσαν και δεν θα κατασκεύαζαν περισσότερα. Το ντοκιμαντέρ εγείρει πολλά ακόμα ερωτήματα, έχει νόημα να κατασκευάζονται άπειρα προϊόντα σε έναν πλανήτη με περιορισμένους πόρους; Δεν υπάρχει κανένας τρόπος να επιδιώξουν οι εταιρείες να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητά τους, ενώ μπορούν να επιβιώσουν;

Ανοιχτή συζήτηση για την ανθεκτικότητα των προϊόντων και τον καπιταλισμό

Το ντοκιμαντέρ ανοίγει τη συζήτηση για τη λογική του καταναλωτικού τρόπου ζωής, όπου παράγονται βουνά από προϊόντα χαμηλής ποιότητας. Το 1911 ανακοινώθηκαν λαμπτήρες διάρκειας 2500 ωρών, το 1924 οι κατασκευαστές τους συμφώνησαν να μην κατασκευάσουν καμία που να διαρκεί πάνω από 1000 ώρες.

Είναι ένα θέμα που σκίζει τα θεμέλια του καπιταλισμού, γι’ αυτό και είναι πολύ δύσκολο να προτείνουμε πιθανές συμφωνίες για την αλλαγή του. Μια πιθανή λύση θα ήταν, για παράδειγμα, ότι οι λαμπτήρες θα πληρώνονται ετησίως στον λογαριασμό του ηλεκτρικού ρεύματος ως ασφάλιστρο ποιοτικής συντήρησης. Η εταιρεία φωτισμού θα φρόντιζε τους λαμπτήρες ως προϊόν που περιλαμβάνεται στην υπηρεσία της και για να μειώσει το κόστος της θα προσπαθούσε να κάνει τους λαμπτήρες να διαρκούν όσο το δυνατόν περισσότερο.

Αυτό το ντοκιμαντέρ έχει κερδίσει πολλά τηλεοπτικά βραβεία, μεταξύ των οποίων ένα Onwings, ένα βραβείο για το καλύτερο ντοκιμαντέρ της χρονιάς 2011 από την Ισπανική Ακαδημία Τηλεόρασης, SCINEMA (Αυστραλία), FILMAMBIENTE (Βραζιλία), Διεθνές Φεστιβάλ Guangzhou (Κίνα), Ειδικό Βραβείο Maeda (Ιαπωνία) κ.λπ.

Μπορείτε να δείτε το ντοκιμαντέρ στον ακόλουθο σύνδεσμο προς το RTVE: Το ντοκιμαντέρ – Αγορά, ρίξε, αγορά