Η διαφορά μεταξύ θετικών και κανονιστικών οικονομικών βασίζεται στο γεγονός ότι η θετική οικονομία προσπαθεί να εξηγήσει τι είναι η οικονομία, ενώ η κανονιστική οικονομία προσπαθεί να δείξει πώς πρέπει να είναι.
Έτσι, η διαφορά έγκειται στην προσέγγιση του καθενός από αυτά. Ενώ η θετική οικονομία προσπαθεί να περιγράψει την πραγματικότητα, η κανονιστική οικονομία μας προσφέρει συστάσεις για το πώς θα μπορούσε να βελτιωθεί σύμφωνα με υποκειμενικά κριτήρια.
Θετική οικονομία
Όπως υποδεικνύει το οικονομικό μας λεξικό, τα θετικά οικονομικά επιχειρούν να μας εξηγήσουν πώς λειτουργούν πραγματικά τα οικονομικά. Με αυτή την έννοια, λαμβάνοντας υπόψη αυτήν την προσέγγιση, υποθέτουμε ότι οι οικονομολόγοι συμπεριφέρονται σαν επιστήμονες. Για παράδειγμα, εάν θέλουν να περιγράψουν πώς μια αύξηση φόρου επηρεάζει έναν συγκεκριμένο τομέα, θα πραγματοποιήσουν μια μελέτη σχετικά με τις επιπτώσεις των αυξήσεων φόρων και τις συνέπειές τους.
Αν και δεν είναι πάντα δυνατό, δεδομένου ότι η πραγματικότητα είναι πολύ περίπλοκη και αποτελείται από πολλές μεταβλητές, η θεμελιώδης ιδέα είναι να περιγραφούν οι οικονομικές διαδικασίες και οι σχέσεις τους με αντικειμενικό τρόπο.
Κανονιστική οικονομία
Από την πλευρά της, η κανονιστική οικονομία προτείνει πολιτικές, συστάσεις ή ενέργειες που βασίζονται σε αξιολογικές κρίσεις. Δηλαδή, προτείνουν αυτό που πρέπει να είναι σύμφωνα με διαφορετικές προκαταλήψεις. Για να γίνει αυτό, βασίζεται στη διαθέσιμη οικονομική θεωρία (όχι πάντα εμπειρικά επαληθευμένη).
Στην περίπτωση αυτή, οι εκτιμήσεις βασίζονται στην ηθική, την ευθύνη και την κοσμοθεωρία του οικονομολόγου που προσπαθεί να το εξηγήσει. Σε αντίθεση με τα θετικά οικονομικά, τα γεγονότα στα οποία βασίζεται η κανονιστική οικονομία δεν αποδεικνύονται πάντα.
Διαφορά μεταξύ θετικών και κανονιστικών οικονομικών από οικονομικές σκέψεις
Κατά τη διάρκεια της ιστορίας της οικονομικής σκέψης υπήρχε πάντα μια συζήτηση για το εάν ήταν δυνατό να γίνει μια οικονομία χωρίς αξιολογικές κρίσεις.
Οι μεταγενέστεροι συγγραφείς της Κλασικής Σχολής, όπως ο William Nassau Senior ή ο John Stuart Mill, ήταν πεπεισμένοι ότι ήταν δυνατό να διαχωριστούν σαφώς τα θετικά οικονομικά από τα κανονιστικά οικονομικά. Από αυτή την άποψη, ο John Neville Keynes, πατέρας του John Maynard Keynes, έκανε μια σαφή διάκριση μεταξύ του καθορισμού των στόχων που πρέπει να ακολουθηθούν (κανονιστικά οικονομικά) και του προσδιορισμού του καλύτερου τρόπου για την επίτευξη αυτών των σκοπών (θετικά οικονομικά). Αυτή είναι η ορθόδοξη θέση που ακολουθούν ο Milton Friedman, ο Max Weber ή ο Lionel Robbins.
Υπάρχουν όμως και συγγραφείς όπως ο Myrdal ή ο Pigou που είναι ενάντια στη διάκριση θετικού-κανονιστικού. Αυτοί οι συγγραφείς υποστηρίζουν είτε ότι τα οικονομικά επηρεάζονται ανεπανόρθωτα από τις πολιτικές μας αξίες και σκέψεις (Myrdal), είτε καθιερώνουν μια αξιακή κρίση εκ των προτέρων για να επιτύχουν αντικειμενικότητα στα κανονιστικά οικονομικά (Pigou).
Υπάρχουν λοιπόν οικονομικά ρεύματα που επιβεβαιώνουν ότι δεν μπορεί να υπάρξει άλλη οικονομία εκτός από τη θετική (αυτό που είναι), άλλα που υπερασπίζονται ότι δεν μπορεί να υπάρξει άλλη οικονομία εκτός από την κανονιστική (αυτό που θα έπρεπε να είναι) και άλλα που αρνούνται να διακρίνουν μεταξύ τους γιατί πιστεύουν ότι η οικονομία είναι ένα σύνολο υπό αυτή την έννοια.
Ωστόσο, η διαφορά μεταξύ των θετικών και κανονιστικών οικονομικών είναι ότι η τελευταία επηρεάζεται από αξιολογικές κρίσεις και ηθικές εκτιμήσεις.
Παράδειγμα θετικής και κανονιστικής οικονομίας
Φανταστείτε ότι υπάρχει αύξηση του κατώτατου μισθού στη χώρα Μπαμπιλάντια. Μετά την αύξηση του κατώτατου μισθού, γίνεται μελέτη που δείχνει ότι οι επιπτώσεις ήταν αρνητικές. Η θετική οικονομία λέει: «Η αύξηση του κατώτατου μισθού είχε αρνητικές επιπτώσεις στην αγορά εργασίας». Η Normative Economics, από την πλευρά της, λέει, αγνοεί την ανάλυση και λέει: «Ο κατώτατος μισθός πρέπει να είναι υψηλότερος για να διασφαλιστεί ένα αξιοπρεπές βιοτικό επίπεδο για τους εργαζόμενους».